INTRODUCTION/परिचय
Breastfeeding is the first fundamental right of the child.It greatly improve the quality of life by providing unique nutritional, immunological, economic, psychological, and child spacing, benefits.The best food for the babies that is human breast milk.Breastfeeding is one of the most effective ways to ensure child health and survival. Breastmilk is the ideal food for infants. It is safe, clean and contains antibodies which help protect against many common childhood illnesses. Breastmilk provides all the energy and nutrients that the infant needs for the first months of life, and it continues to provide up to half or more of a child’s nutritional needs during the second half of the first year, and up to one third during the second year of life.
Breastfed children perform better on intelligence tests, are less likely to be overweight or obese and less prone to diabetes later in life. Women who breastfeed also have a reduced risk of breast and ovarian cancers.
Inappropriate marketing of breast-milk substitutes continues to undermine efforts to improve breastfeeding rates and duration worldwide.
स्तनपान हा बालकाचा पहिला मूलभूत अधिकार आहे. तो अद्वितीय पौष्टिक, रोगप्रतिकारक, आर्थिक, मानसिक आणि मुलांमधील अंतर, फायदे प्रदान करून जीवनाचा दर्जा मोठ्या प्रमाणात सुधारतो. बाळासाठी सर्वोत्तम अन्न म्हणजे मानवी आईचे दूध.बाळाचे आरोग्य आणि जगण्याची खात्री करण्यासाठी स्तनपान हा सर्वात प्रभावी मार्गांपैकी एक आहे. आईचे दूध हे लहान मुलांसाठी आदर्श अन्न आहे. हे सुरक्षित, स्वच्छ आहे आणि त्यात ऍन्टीबॉडीज आहेत जे बालपणातील अनेक सामान्य आजारांपासून संरक्षण करण्यास मदत करतात. बाळाला आयुष्याच्या पहिल्या महिन्यांसाठी आवश्यक असलेली सर्व ऊर्जा आणि पोषक द्रव्ये आईचे दूध पुरवते आणि पहिल्या वर्षाच्या दुसऱ्या सहामाहीत मुलाच्या पौष्टिक गरजा अर्धा किंवा त्याहून अधिक आणि दुसऱ्या वर्षात एक तृतीयांश पर्यंत पुरवते.
स्तनपान करणारी मुले बुद्धिमत्ता चाचण्यांमध्ये अधिक चांगली कामगिरी करतात, जास्त वजन किंवा लठ्ठ असण्याची शक्यता कमी असते आणि नंतरच्या आयुष्यात मधुमेह होण्याची शक्यता कमी असते. ज्या स्त्रिया स्तनपान करतात त्यांना स्तन आणि गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका कमी असतो.
आईच्या दुधाच्या पर्यायाचे अयोग्य मार्केटिंग जगभरात स्तनपान दर आणि कालावधी सुधारण्याच्या प्रयत्नांना कमी करत आहे.
DEFINITION/व्याख्या:
“Breastfeeding is the suckling of an infant at the mothers breast to provide him or her with breast milk.”
“स्तनपान म्हणजे बाळाला आईच्या स्तनातून दूध पाजणे म्हणजे त्याला किंवा तिला आईचे दूध देणे.”
TYPES/प्रकार
A. EXCLUSIVE BREASTFEEDING:-Means giving a baby no other food or drink, not even water, in addition to breastfeeding.Medicines, vitamins or mineral drops are permitted if indicated. Expressed breast milk is also permitted.
अ. निव्वळ स्तनपान:-म्हणजे स्तनपानाव्यतिरिक्त बाळाला इतर कोणतेही अन्न किंवा पेय न देणे, अगदी पाणी देखील न देणे. जर सूचित केले असेल तर औषधे, जीवनसत्त्वे किंवा खनिज थेंबांना परवानगी आहे. व्यक्त स्तन दुधाला देखील परवानगी आहे.
B. PREDOMINANT BREASTFEEDING: Implies that the main source of nutrition is breast milk but the child is also receiving other fluids like water or water based drinks such as tea or juices.
ब. प्रीडॉमिनंट स्तनपान: हे सूचित करते की पोषणाचा मुख्य स्त्रोत आईचे दूध आहे परंतु मुलाला इतर द्रवपदार्थ देखील मिळत आहेत जसे की पाणी किंवा पाणी आधारित पेये जसे की चहा किंवा रस.
C. PARTIAL BREASTFEEDING:Refers to giving a child non- human milk, formula or cereal based foods in addition to breast milk.
क. आंशिक स्तनपान: बाळाला आईच्या दुधाव्यतिरिक्त मानवी दूध सोडून, फॉर्म्युला किंवा तृणधान्ये आधारित अन्न देणे याचा संदर्भ देते.
PURPOSES/उद्देश:
1.To provide psychological and emotional satisfaction for the infants and mother.
2.To feed the infant a natural and ideal food that will supply him/ her with adequate nutrition.
3.To have milk always available, at the right temperature.
4. To prevent chance of gastro intestinal disturbances and risk of allergies.
5. To provide physical closeness of baby to mother during feeding.
6. To provide comfort.
- अर्भक आणि आई यांना मानसिक आणि भावनिक समाधान प्रदान करण्यासाठी.
- अर्भकाला नैसर्गिक आणि आदर्श अन्न खायला देणे जे त्याला पुरेसे पोषण देईल.
- योग्य तापमानात दूध नेहमी उपलब्ध असणे.
- आतड्यांसंबंधी अडथळा आणि ऍलर्जीचा धोका टाळण्यासाठी.
- आहार देताना बाळाची आईशी शारीरिक जवळीक निर्माण करणे.
- आराम प्रदान करण्यासाठी.
ADVANTAGES/फायदे:
A.Benefits to the baby:
1. Breast milk is sterile, without contamination
2. Easily digested and well absorbed
3. Protects against infection
4. Promotes emotional bonding
5. Suitable for rapid brain growth, thereby increase the IQ, cognition skill.
6. Well balanced food for the baby.
B. Benefits to the Mother:
1. Decrease postpartum bleeding
2. Helps in involution of uterus
3. Delays pregnancies due to lactational amenorrhea .
4. Lower risk of breast and ovarian cancer
5. Decreases the mother’s work load
6. Reduces the risk of obesity
C. Benefits to the Society and Family:
1. Saves money
2. Promotes family planning
3. Decreases need for hospitalisation
4. Contributes to child survival
अ. बाळासाठी फायदे:
- आईचे दूध निर्जंतुक आहे, दूषित नाही.
- सहज पचते आणि चांगले शोषले जाते.
- संसर्गापासून संरक्षण करते.
- भावनिक बंधनांना प्रोत्साहन देते.
- मेंदूच्या जलद वाढीसाठी योग्य, त्यामुळे बुद्ध्यांक, आकलन कौशल्य वाढते.
- बाळासाठी चांगले संतुलित अन्न.
ब . आईला होणारे फायदे:
- प्रसवोत्तर रक्तस्त्राव कमी होतो.
- गर्भाशयात अंतर्भूत होण्यास मदत होते.
- दुग्धजन्य अमेनोरियामुळे गर्भधारणेला विलंब होतो.
- स्तन आणि गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका कमी.
- आईचा कामाचा भार कमी होतो.
- लठ्ठपणाचा धोका कमी होतो.
क. समाज आणि कुटुंबासाठी फायदे:
- पैशांची बचत होते.
- कुटुंब नियोजनाला प्रोत्साहन देते.
- हॉस्पिटलायझेशनची गरज कमी करते.
- मुलाच्या जगण्यासाठी योगदान.
CONTRAINDICATION/खबरदारी
• Maternal cancer therapy.
• Hepatitis C virus in mother.
• Active TB not under treatment in mother.
• HIV in mother.
•Galactosemia in infant.
•Cytomegalo virus infection.
•Maternal substance abuse.
• Human T cell leukemia virus type I.
खबरदारी
- आई कर्करोगावर उपचार घेत असेल तर.
- आई हिपॅटायटीस-सी विषाणूने संसर्गित असेल तर.
- आईमध्ये सक्रिय टीबी असेल व उपचार सुरु नसेल तर.
- आईला एचआयव्ही/एड्स चा संसर्ग असल्यास.
- लहान मुलांमध्ये गॅलेक्टोसेमिया चा आजार.
- सायटोमेगॅलो विषाणूचा संसर्ग.
- आई मादक पदार्थांचे सेवन करत असेल तर.
- मानवी टी पेशी ल्युकेमिया व्हायरस प्रकार I